پیشینۀ جغرافیایی:

کردها جمعیتی تقریبی تا ۳۵ میلیون نفر را به خود اختصاص داده‌اند و عمدتاً در کشور ترکیه مستقر هستند. آن‌ها دومین اقلیت بزرگ کشورهای ترکیه، عراق، سوریه، را تشکیل داده‌اند و سومین گروه قومی بزرگ در ایران و آذربایجان به شمار می‌آیند.

زبان:

کردها به زبان کردی صحبت می‌کنند که اشتراک بسیاری با زبان فارسی دارد؛ زیرا این دو از یک ریشه هستند. زبان کردی یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین زبان‌های ایرانی است و بسیار متنوع است. این زبان ۴ لهجه با گویش کُرمانجی یا بادنیانی، سورانی، کردی جنوبی ولکی دارد.

لباس کردی:

لباس کردی بسیار متنوع و رنگارنگ است و با اینکه پوشش مردم مناطق مختلف کردنشین تا حدی با هم متفاوت است؛ اما به‌صورت کلی فرم و شکل تقریباً برابری دارد.

لباس مردان:

لباس مردانه کرد عموماً شامل عرقچین یا کلاه مخروطی که از نخ‌های پنبه‌ای یا ابریشمی بافته شده است. لباس آن‌ها پارچه‌ای به جنس ابریشم است و اکثراً پارچه‌ای به رنگ مشکی دور کلاه یا سربند خود می‌بندند که ریشه‌های آن روی سر و صورت بریزد. کت‌های بلند با یقه‌های گرد ایستاده یا یقه انگلیسی از دیگر لباس‌هایی است که مردان این منطقه به تن می‌کنند. شلوار مردان کرد، فاق پهن و بلند است که شلوارهای گشاد با کش یا لیفه، تنگ می‌شوند و حالت چین‌دار به خود می‌گیرند.

لباس محلی مردان کردی نیز بسته به منطقه‌ای که زندگی می‌کنند، متفاوت است و نام‌های چوخه و رانگ، که‌وا پانتول، مرادخانی، ملکی، شکاکی، اورامی و … دارند.

چوخه و رانک:

چوخه یک نیم‌تنه از جنس کتان یا پشم است که در ادامۀ خود رانک یا همان شلوار گشادی را دارد که در پاچه‌هایش تنگ می‌شود. این دو در ترکیب با هم، اصل لباس محلی مردان کُرد را تشکیل می‌دهد.

سورانی:

یک نوع آستین است که روی مچ و دست بسته می‌شود. سورانی شکلی مثلثی، افتاده و بلند دارد.

شال:

شال یا پشت وین یا پشت وینه، پارچه‌ای بسیار بلند بین ۳ تا ۱۰ متر است که روی کمر بسته می‌شود.

دستار و کلاه:

برای پوشش سر استفاده می‌شود.

فرنجی:

این نوع پوشش برای مناطق سردسیری مانند کوهستان و یا فصل سرما، بافته‌شده از پشم است و دو مدل دارد؛ یکی با پوشش گوش و دیگری بدون پوشش گوش، بافته و دوخته می‌شود.

ساق‌بند پشمی یا پوزوانه:

مچ پاها را تا بالای ساق پا می‌پوشاند. در سرما محافظ و گرم نگهدارندۀ پاها و در گرما محافظی از پاها در مقابل نیش مارها و حشرات است. همچنین چون شلوار کردی را جمع نگه می‌دارد عبور از مناطق کوهستانی را برای مردان کردی آسان می‌کند.

گیوه:

گیوه‌ها کفش‌های کردی هستند که با مهارت دست هنروران بافته و دوخته می‌شوند. گیوه‌ها برای عبور از کوه و دشت و یا چمن‌های این منطقه پاپوشی بسیار مناسب هستند.

لباس محلی کردی:

کردها با توجه به مناطق مختلفی که زندگی می‌کنند، لباس‌های گوناگونی دارند. شلوارهای مردانه کردی بسیار معروف است که از بالا گشاد و در مچ پا تنگ می‌شود. مردها تن پوش‌های ژاکت‌مانند می‌پوشند. از روسری زنان کرد معمولاً پولک‌هایی آویزان هست و رنگ‌های مختلفی دارد. زنان پیراهن‌های بلندی می‌پوشند که معمولاً جلیقه‌ای کوتاه روی آن به چشم می‌خورد.

لباس زنان کردی:

لباس زنان کرد بر طبق منطقه‌ای که آن را می‌پوشند نام‌گذاری شده است که تفاوت‌های ظریفی با هم دارند؛ اما به‌طور کل بسیار شبیه به هم هستند. نام لباس زنان کردی اورامی، کردی-سنندجی، سقزی، مریوانی، بانه‌ای و …. است. لباس زنان که در کردستان پوشیده می‌شود اورامی نامیده می‌شود.

کراس یا پیراهن بلند:

لباس‌ اصلی زنان کرد است که گاهی با پولک برای مهمانی‌ها و گاهی ساده استفاده می‌شود.

کوا:

این لباس نیز، پوششی بلند است که بر روی کراس پوشیده شده و بیشتر قسمت پشت لباس را می‌پوشاند.

سوخمه:

به نیم‌تنه‌های زیبا، بدون آستین و گاهی مشکی با طرح‌ها و گلدوزی‌های زیبا گفته می‌شود که روی لباس و پیراهن کردی پوشیده می‌شود.

کوله‌بال:

نیم‌تنه‌ای دارای آستین است که قد آستینش به آرنج می‌رسد.

سلطه:

به نیم‌تنه‌ای که قد آستینش تا مچ دست می‌رسد، گفته می‌شود.

شال:

روی کمر زنان بسته می‌شود.

سروین:

یک نوع روسری که از پارچه‌های بسیار نفیس و به رنگ مشکی عموماً بافته می‌شود و به همراه کلاه بر روی سر زنان به شیوۀ خاصی بسته می‌شود.