پیشینۀ جغرافیایی هرمزگان:
هرمزگان نام یکی از استان‌های ایران است که در شمال تنگۀ هرمز قرار گرفته و قطب گردشگری و اقتصادی ایران است. مرکز این استان کلانشهر بندرعباس است که از مهم‌ترین شهرهای آن بندر جاسک، بندرلنگه، حاجی‌آباد، قشم، کیش، میناب، تنب‌بزرگ و تنب‌کوچک است.
زبان و گویش:
هرمزگانی گویشی از زبان فارسی است که در استان هرمزگان به آن تکلم می‌کنند. هرمزگان یکی از گویش‌های زبان فارسی است که ویژگی‌های زبان فارسی کهن را حفظ کرده و آمیزه‌ای با ریشۀ پهلوی و زبان‌های دیگر است.
سوزن‌دوزی‌های هرمزگان:
خوس‌دوزی یکی از انواع رودوزی‌های منطقۀ هرمزگان است و این هنر شامل دوخت نوارهای باریک خوس یا همان نقره روی پارچه‌های توری ریزبافت و پارچه‌هایی است که می‌توان آن‌ها را شمارش کرد و در طرح‌های هندسی، منحنی، دانه‌های، اسلیمی، خشتی و بلند است. علاوه‌بر پارچه‌های توری، این هنر روی مخمل نیز انجام می‌شود، که روی پارچه‌های مخمل از سوزن چنایل استفاده می‌شود. این هنر بیشتر برای تزیین و تولید پرده‌های توری روسری‌های توری (جلبیل) و چادرهای توری معمولاً به رنگ مشکی یا تیره است.
بادله‌دوزی:
این هنر که در پاره‌ای از نقاط استان هرمزگان قلی‌بافی نیز نامیده می‌شود، عبارت است از به‌هم‌پیوستن چند نوع زری به یکدیگر، به‌گونه‌ای که زری بزرگ در وسط و زری‌های کوچک در اطراف آن قرار گیرند.
از بادله که به شکل نوارهایی با پهنای ۱۵ سانتی‌متر تولید می‌شود، برای لبۀ شلوارهای زنانه استفاده می‌شود. شلوارهای بادله‌دوزی‌شده که معمولاً مخصوص استفادۀ نوعروسان جنوبی است و گاهی در مراسم عروسی، سایر زنان نیز به‌عنوان پوشش از آن استفاده می‌کنند دارای دکمه‌هایی با نخ ابریشمی هستند و با شیاری که در بغل ساق پا دارند، باز و بسته می‌شود.
نقوش خوس‌دوزی‌ها:
نقشی که بیشتر روی خوس‌دوزی‌ها استفاده می‌شود، نقش ستارگان به شکل شش‌پر، هشت‌پر و دوازده‌پر است.
نقوش نُه‌خِشت، کندوعسلی، شش قلب، خشت در خشت، ستارۀ کوچک، حاشیه‌های بزرگ برگ انجیری، قلبی، تک‌دوزی، پردوزی، گوشواره، نقش گل، ستارۀ چهارپر، خرچنگ، پروانه‌ای، عقربی، پیاله‌ای، نگاره‌های طاووسی.
نوع نخی که در خوس‌دوزی به کار می‌رود، نقرۀ طلایی یا نقره‌ای است، که به نخ خوس معروف است و به همین دلیل به آن خوس‌دوزی می‌گویند. در صورت اجرای تمیز پشت و روی پارچه دارای نقش می‌شود.
هنرمندان هرمزگانی این خوس‌دوزی را با انواع رودوزی‌ها گلابتون و پولک‌دوزی ادغام کردند و اثری متفاوت خلق کرده‌اند.
لباس محلی مردم بندر عباس و قشم:
مردم قسمت‌های جنوبی کشورمان و جزیرۀ قشم با لباس‌های بلند گل‌دار و نقاب یا روبنده معروف هستند. این روبندها معمولاً برای خانم‌های متأهل استفاده می‌شود. زنان قشمی از پارچه‌های ضخیمی برای شلوارهای خود استفاده می‌کنند که تزئینات بسیار زیبایی دارد و در ناحیۀ دم مچ تنگ می‌شود و مردان معمولاً پیراهن سفید بلند می‌پوشند که به خاطر گرمای شدید جنوب بسیار کارایی دارد.
لباس مردان هرمزگان:
دشداشه:
لباسی سفید و بلند تا نوک انگشتان پا است که در دو نوع یقه‌دار (عراقی) و بدون‌یقه (خلیجی یا اماراتی) پوشیده می‌شود.
بشت یا خاچیه:
یک لباس نازک از جنس پشم نازک است که روی دشداشه پوشیده می‌شود و گاهی در سرشانه‌هایش برای زیبایی گلدوزی دارد.
چفیه یا کوفیه:
پارچه‌ای که بر روی سر بسته می‌شود و بیشتر نقش محافظ را در برابر باد، خاک و آفتاب دارد. جنس این نوع پارچه عموماً به رنگ‌های سفید و سیاه راه‌راه یا چهارخانه است. گاهی نیز به کمر بسته می‌شود.
عقال:
حلقه‌ای سیاه رنگ از نخ‌های بافته شده است که چفیه را بر روی سر نگه می‌دارد.
لباس زنان هرمزگان:
لباس زنان در جنوب ایران بیشتر به خاطر جنس پارچه‌ها، طرح و رنگ‌هایی که دارند بسیار شاخص است و به زیبایی معروف هستند. پارچه‌های آن‌ها نازک است تا به‌راحتی هوا از آن‌ها عبور کند و رنگ‌هایی مانند آبی، بنفش، صورتی و سبز را در لباس آن‌ها پیدا خواهید کرد.
پیراهن:
لباسی بلند تا زانو یا گاهی تا زیر زانو به رنگ‌های مختلف و طرح‌هایی زیبا به نام کندوره، گون، اشکم، نشته، آستین فراخ، کلوش، عجمی، چینی، گشاد عربی و ساده شلالی می‌پوشند.
چادر بندری:
چادرها به رنگ‌های قهوه‌ای، خردلی و خاکستری مایل به آبی و دارای طرح‌ها و نقش‌های جذاب بوده که به دو شیوۀ لا نیم‌لا و کول زدن بسته می‌شود.
شلوار بندری:
شلوار بندری یا شلوار دمپا تنگ که از مچ پا تا زانو تنگ شده و بر رویش طرح‌های زیبایی گلدوزی شده است. برای مراسم‌های عروسی گلدوزی‌ها زربافت بوده و پارچه‌های از جنس‌های بهتری انتخاب می‌شود. برای اینکه این شلوار به‌راحتی به تن شود در پاچه‌های آن زیپ دوخته می‌شود.
برقع:
پوشش و حجاب چهرۀ زنان در جنوب است؛ اما کاربردش به دلیل حجاب نیست، بلکه بیشتر برای جلوگیری از تابش آفتاب داغ جنوب بر صورت زنان و آفتاب‌سوختگی است.
صندل:
به‌عنوان کفش برای پاها نیز از صندل‌های مختلف استفاده می‌کنند.
